Lịch thiên văn này chứa thông tin về các sự kiện thiên văn sẽ diễn ra trong năm 2019, bao gồm các pha của Mặt Trăng, các trận mưa sao băng, nhật thực, nguyệt thực, các hành tinh ở vị trí xung đối, sự giao hội của các hành tinh, và các sự kiện thú vị khác.
Hầu hết các sự kiện thiên văn học trong lịch này đều có thể quan sát bằng mắt thường, mặc dù một số có thể cần sự hỗ trợ của một cặp ống nhòm hoặc kính thiên văn. Nhiều sự kiện và thời gian trong lịch này được lấy số liệu từ Đài quan sát Hải quân Mỹ, Trung tâm bay vũ trụ NASA/Goddard, The Old Farmer’s Almanac, SeaSky.org, TimeAndDate.com, và nhiều nguồn uy tín khác. Các sự kiện trong lịch này được sắp xếp theo thứ tự ngày.
Thời gian sử dụng trong bài viết đã được quy đổi ra giờ Việt Nam (UTC+7)
LỊCH THIÊN VĂN THÁNG 11, 2019
Ngày 5, 6 tháng 11 – Mưa sao băng Taurids
Taurids là một mưa sao băng loại nhỏ nhưng kéo dài, chỉ có tần suất khoảng từ 5 đến 10 vệt sao băng mỗi giờ. Điều đặc biệt là ở chỗ nó gồm có hai nhánh mưa sao băng riêng biệt. Nhánh đầu tiên được tạo ra bởi bụi còn sót lại của sao chổi Asteroid 2004 TG10. Nhánh thứ hai bắt nguồn tu bụi để lại của sao chổi 2P Encke, xuất hiện hằng năm từ ngày 7 tháng 9 đến ngày 10 tháng 12.
Đỉnh điểm năm nay rơi vào đêm ngày 5 tháng 10. Trăng bán nguyệt đầu tháng sẽ lặn ngay sau nửa đêm, để lại bầu trời tối rất thuận lợi cho việc quan sát. Thời gian quan sát tốt nhật là ngay sau nửa đêm từ một vị trí tối và cách xa ánh sáng đô thị. Sao băng có xu hướng xuất hiện từ chòm sao Taurus (Kim Ngưu), nhưng cũng có thể hiện ra từ bất cứ đâu trên bầu trời.
Ngày 11 tháng 11 – Sao Thủy đi ngang qua đĩa sáng Mặt Trời
Sao Thủy sẽ di chuyển ngay giữa Mặt Trời và Trái Đất. Người quan sát với kính thiên văn gắn kính lọc mặt trời tiêu chuẩn có thể thấy đốm đen Sao Thủy đi ngang qua Mặt Trời. Đây là một hiện tượng vô cùng hiếm, nhiều năm mới xảy ra một lần. Lần Sao Thuỷ đi ngang qua Mặt Trời tiếp theo sẽ xảy ra vào tận năm 2032. Sự kiện này sẽ có thể quan sát được từ Nam Mỹ và Trung Mỹ, một số nơi ở Bắc Mỹ, Mexico, châu Âu, khu vực Trung Đông và châu Phi. Địa điểm tốt nhất để quan sát toàn bộ hiện tượng là ở phía đông Hoa Kỳ, Trung Mỹ và Nam Mỹ. Ở Việt Nam không thể quan sát được sự kiện này.
Ngày 12 tháng 11 – Trăng tròn
Mặt Trăng sẽ ở phía đối diện với Mặt Trời khi nhìn từ Trái Đất và phần hướng về Trái Đất của nó được chiếu sáng toàn bộ. Quá trình này xảy ra vào lúc 20:26.
Trăng tròn lần này được các bộ lạc bản địa ở Mỹ trước đây gọi là Trăng Hải ly (Full Beaver Moon) bởi vì đây là thời gian thích hợp để đặt bẫy hải ly trước khi các đầm lầy và sông ngòi bị đóng băng. Ngoài ra, Trăng tròn này cũng được gọi là Trăng Băng giá (Frosty Moon) hay Trăng của Thợ săn (Hunter’s Moon).
Ngày 17, 18 tháng 11 – Mưa sao băng Leonids
Mưa Sao băng Leonids là một mưa sao băng cỡ trung bình, sản sinh khoảng 15 vệt sao băng mỗi giờ lúc cực điểm. Điều đặc biệt là cứ sau 33 năm, Leonids sẽ đạt cực điểm ở quy mô lớn với tần suất có thể lên tới hàng trăm vệt mỗi giờ. Lần gần nhất xảy ra vào năm 2001. Mưa sao băng Leonids được tạo ra bởi bụi còn sót lại của sao chổi Tempel-Tuttle, phát hiện vào năm 1865. Mưa sao băng này xuất hiện hằng năm từ ngày 6 đến ngày 30 tháng 11.
Cực điểm năm nay sẽ rơi vào đêm ngày 17 và rạng sáng ngày 18. Năm nay trăng khuyết sẽ cản bớt nhiều vệt sao băng mờ, nhưng nếu đủ kiên nhẫn, bạn vẫn có thể thấy một vài vệt sáng nhất. Quan sát tốt nhất từ một địa điểm tối, từ sau nửa đêm. Các sao băng có xu hướng xuất hiện từ chòm sao Leo (Sư Tử), nhưng có thể hiện ra ở bất cứ đâu trên bầu trời.
Ngày 24 tháng 11 – Giao hội của Sao Kim và Sao Mộc
Hai hành tinh sáng này sẽ cách nhau 1,4 độ trên bầu trời buổi tối. Bạn có thể thấy cảnh tượng ấn tượng này trên bầu trời tây ngay sau khi Mặt Trời lặn.
Ngày 26 tháng 11 – Trăng mới
Mặt Trăng sẽ xuất hiện cùng phía với Mặt Trời khi nhìn từ Trái Đất và sẽ không hiện diện trên bầu trời đêm. Quá trình này diễn ra lúc 22:06.
Đây là thời điểm tốt nhất trong tháng để quan sát các thiên thể mờ như thiên hà và cụm sao bởi vì không có sự cản trở của ánh trăng.
Ngày 28 tháng 11 – Sao Thủy ở vị trí ly giác cực đại phía Tây
Hành tinh này sẽ đạt ly giác cực đại phía Tây khi cách Mặt Trời 20,1 độ. Đây là thời điểm tốt nhất để tìm Sao Thủy bởi vì nó sẽ nằm ở vị trí cao nhất trên đường chân trời buổi sáng. Hãy tìm hành tinh này nằm thấp ở bầu trời phía đông, ngay trước khi Mặt Trời mọc.
Xem lịch thiên văn năm 2019 tại đây: https://thienvanhanoi.org/lich-thien-van-2019/
LỊCH THIÊN VĂN 2019 – HAS
Người dịch: Nhóm kiến thức HAS
- Mai Nhung
- Hạnh Ngân (Đá Rêu)
- Khắc Hải (Hải Tan)
- Diệu Linh
- Tiến Nguyễn
- Công Thắng
Tài liệu tham khảo: Seasky, Timeanddate, Eclipse.gsfc.nasa, phần mềm Stellarium
