Sao chổi Lemmon mới có thể đủ sáng để nhìn thấy bằng mắt thường vào tháng 10 này

0
52
Sao chổi Lemmon được chụp bởi nhiếp ảnh gia thiên văn Dan Bartlett vào ngày 26 tháng 9.
Sao mới được phát hiện này có thể sớm phát sáng đủ để quan sát mắt thường khi nó quét qua bầu trời vào buổi sáng và buổi tối trong tháng 10.
Sao Chổi Lemmon (C/2025 A6) đang sáng lên nhanh chóng khi nó tiến đến gần Cả Mặt Trời và Trái Đất, trở thành một vật thể nổi bật có thể nhìn thấy qua kính thiên văn nhỏ và ống chim và mục bao lâu nữa, có thể bằng mắt thường.
Vật thể giá này được phát hiện vào ngày 3 tháng 1 bởi Chương trình Khảo sát Núi Lemmon ở Arizona, là sao sáng nhất xuất hiện trên bầu trời của họ kể từ Sao Mộc C/2024 G3 (ATLAS) vào tháng 1 năm sau. Nó sẽ bay sát mặt trời, một điểm được gọi là điểm cận nhật, vào ngày 8 tháng 11, đi qua ngôi sao của họ ta khoảng 49,25 triệu dặm (79,25 triệu km).
Giờ đây, khi nó sáng lên nhanh chóng trên bầu trời trước bình minh, những người quan sát bầu trời trên khắp thế giới đang chuẩn bị cho màn trình diễn đẹp nhất và có thể là buổi sáng nhất của nó vào cuối tháng 10.

Điều gì sẽ xảy ra

Thông thường, trong một năm nhất định, một số sao nhí sẽ xuất hiện trong phạm vi quan sát của dịch vụ tốt hoặc kính thiên văn nhỏ. Nhưng một sao bụi đủ sáng để có thể dễ dàng nhìn thấy bằng mắt thường chỉ xuất hiện một hoặc hai lần mỗi thập kỷ.
Theo các dự báo với điều kiện tốt nhất, vào thời điểm sáng nhất vào cuối tháng này, sao ngựa Lemmon được dự đoán có thể đạt được cấp độ sáng +3 (độ sáng như vậy tương đương với sao Megrez, ngôi sao trong rắn Đại Hùng kết nối giữa phần tay cầm và tốt). Vì vậy, những tuần sắp tới sẽ mang đến cho những người quan sát bầu trời một cơ hội hiếm.
Tất nhiên, sự xuất hiện của một ngôi sao khác biệt nhiều và rõ ràng hơn so với hình ảnh sắc nét của một ngôi sao. Vào tháng 8 năm 1974, Kenneth Weaver, một biên tập viên hỗ trợ của tạp chí National Geographic, đã cung cấp một bản mô tả sắc nét về một sao chổi có phần tương thích với Lemmon. Weaver đã đến bầu trời tối của Đài thiên văn Quốc gia Kitt Peak gần Tucson, Arizona, để ngưỡng ngưỡng Sao Kohoutek. Ông đã viết:
“Không có ánh sáng bên trong bầu trời, không có màn trình diễn rạng rỡ nào; Một khoảnh khắc khắc nó không ở đó, khoảnh khắc tiếp theo nó xuất hiện. Bằng bình thường, nó có thể giống như một cây cọ trắng để nhúng tường vôi, đã được nhanh chóng qua bức tường của thiên đường, để giảm bớt một chút làm mắt để thư giãn.” Nhưng khi ông Weaver viết những lời này hơn nửa thế kỷ trước, ông đang mô tả một sao sáng vừa phải từ một địa điểm hoàn toàn không bị ô nhiễm ánh sáng.
Ngày nay, với quy tắc tắc nghẽn của lỗ hổng như đang lan rộng khắp nơi, việc tìm thấy những điều kiện tối, đầy sao và nguyên sơ như vậy khó khăn hơn nhiều. Ánh sáng đô thị đã cướp đi bầu trời đêm của nhiều người trong chúng ta và phần lớn dân số Hoa Kỳ hiện đang sống ở những khu vực mà các ngôi sao hầu như được trang trí bởi ánh sáng quá sức. Nếu bạn sống ở một thành phố sáng sủa hoặc khu vực ngoại ô, cơ hội tốt nhất để bạn thấy Sao Mộc Lemmon là đến một địa điểm có bầu trời tối, xa đèn đường. Hãy tìm một nơi mà hàng Dải Ngân hàng có thể nhìn thấy ở đầu – một dấu hiệu của mức độ ưu tiên điều kiện. Dưới bầu trời sương, ô nhiễm ánh sáng, sao nền có thể xuất hiện mù mờ hoặc hoàn toàn không nhìn thấy.

Sự thay đổi của Sao Xô

Sao Mộc Lemmon đã chứng minh rằng nó là một sao đặc biệt năng động, với những thay đổi đáng chú ý xảy ra gần như hàng đêm. Khi nó lao về phía mặt trời trong, sao trống sẽ tiếp tục sáng lên trong suốt tháng 10 khi kích thước tăng dần mở rộng. Khoảng cách tiếp cận gần nhất với Diễn đàn Trái Đất (điểm cận địa chỉ) vào ngày 21 tháng 10, khi nó sẽ đi theo cách hành động của chúng ta trong khoảng 55,4 triệu dặm (89,2 triệu km).
Tuy nhiên, công việc được mong đợi là một sao bụi sẽ nhìn như thế nào là vô cùng khó khăn. Độ sáng, màu sắc và hình dạng đuôi của nó phụ thuộc vào một số yếu tố: đạo đạo, góc của nó so với Trái Đất và Mặt Trời, và thành phần hạt nhân băng giá của nó. Trung tâm của mỗi sao là một khối mảnh vỡ từ hệ mặt trời cổ đại – một hỗn hợp của bụi, đá và các loại khí đông lạnh, giống như các hạt tạo vành đai của Sao Thổ. Khi ánh sáng mặt trời làm nóng hạt nhân, băng sẽ bay hơi, giải phóng tia khí và bụi tạo ra các thành phần đặc biệt của sao Sóc.
Trong trường hợp của Sao chổi Lemmon, các hình ảnh ban đầu cho thấy đuôi của nó chủ yếu được tạo thành từ khí, tạo cho nó một màu hơi xanh lam và hình dạng mỏng, thẳng hướng thẳng ra xa Mặt Trời. Mặt khác, các sao chổi tạo ra nhiều bụi là những sao chổi bắt mắt vì những đuôi bụi như vậy trông sáng hơn nhiều. Đuôi bụi là một lớp vật chất phẳng trải rộng trong mặt phẳng quỹ đạo của sao chổi với một cạnh ngay sát đuôi khí.
Sao chổi Lemmon được chụp bởi nhiếp ảnh gia thiên văn Dan Bartlett vào ngày 20 tháng 9
Dan Bartlett đã chụp ảnh sao chổi trong nhiều đêm để cho thấy cấu trúc phức tạp của chiếc đuôi luôn thay đổi của nó đã phát triển như thế nào theo thời gian trong những tuần gần đây.

Nhiều người quan sát sao chổi phấn khởi

Cho đến nay, hầu hết các nhận xét về sự xuất hiện của sao chổi đều rất tích cực. Bất chấp ánh trăng sáng từ Siêu trăng tròn tháng 10, các ước tính độ sáng sao chổi gần đây tại Cơ sở dữ liệu quan sát sao chổi (COBS) cho thấy Lemmon là một vật thể tương đối dễ nhìn thấy bằng ống nhòm tốt. Tính đến ngày 6 tháng 10, sự đồng thuận về độ sáng của sao chổi cho thấy nó dao động gần cấp độ sáng +6.1. (Chỉ số cấp độ sáng càng thấp, vật thể càng sáng. Các ngôi sao sáng nhất có cấp độ sáng 0 và +1. Ngưỡng nhìn thấy bằng mắt thường dưới bầu trời tối, không có trăng là khoảng +6) .
Phần đầu hay còn gọi là đầu sao chổi có đường kính khoảng 8 phút cung, tức là khoảng một phần tư kích thước biểu kiến của Mặt Trăng. Về mặt thị giác, chiều dài của đuôi khoảng 1 độ hoặc gấp đôi chiều rộng của Mặt Trăng; tuy nhiên, các bức ảnh phơi sáng lâu cho thấy đuôi khí mờ nhạt dài hơn nhiều lần.
Sao chổi Lemmon được chụp vào ngày 30 tháng 9 bở Chris Schur.

Khi nào và ở đâu để quan sát

Hiện tại, sao chổi Lemmon là một vật thể buổi sáng. Để nhìn thấy nó, bạn sẽ phải dậy trước khi bình minh đến  – khoảng 90 phút trước khi mặt trời mọc. Sao chổi hiện đang đi qua ranh giới phía nam của chòm sao Đại Hùng.
“Sao chổi này đang phát triển rất tốt và nó đã là một vật thể ấn tượng, có vị trí thuận lợi để quan sát trên bầu trời buổi sáng,” Nick James, giám đốc Bộ phận Sao chổi của Hiệp hội Thiên văn Anh, nói với Spaceweather.com. “Chắc chắn rất đáng để dậy sớm!”
Trăng tròn vào ngày 6 tháng 10 đã khiến việc phát hiện các vật thể mờ trở nên khó khăn, nhưng khả năng quan sát sẽ cải thiện khi mặt trăng khuyết dần. Sau kỳ trăng hạ huyền vào ngày 13 tháng 10, mặt trăng sẽ trở thành một lưỡi liềm mỏng, cho phép bầu trời tối hơn nhiều để xem sao chổi.
Sáng thứ Năm, ngày 16 tháng 10, sẽ là một cơ hội tuyệt vời để xác định vị trí sao chổi Lemmon nhờ sự gần gũi của nó với một ngôi sao dễ nhận thấy. Ngôi sao đó là Cor Caroli, ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Lạp Khuyển (Chó Săn). Cor Caroli tỏa sáng ở cấp độ +2.8 và vào ngày 16 tháng 10, sao chổi sẽ nằm ngay trên ngôi sao đó chỉ 1° (hai lần chiều rộng của mặt trăng).
Chín mươi phút trước khi mặt trời mọc, hãy tìm chòm sao Đại Hùng, nó sẽ xuất hiện như đang đứng thẳng trên tay cầm của nó ở bầu trời phía đông bắc. Bây giờ hãy vẽ một đường tưởng tượng theo đường chéo qua gàu của chòm sao từ Dubhe (ngôi sao trên cùng bên phải trong gàu) xuống qua Phecda (ngôi sao dưới cùng bên trái trong gàu) và kéo dài đường đó xuống khoảng hai lần khoảng cách giữa hai ngôi sao đó và điều đó sẽ đưa bạn đến vùng lân cận của Cor Caroli. Hướng ống nhòm của bạn về phía ngôi sao này và Sao chổi Lemmon sẽ nằm ngay phía trên.

Chuyển sang bầu trời đêm

Ngày 16 tháng 10 cũng là ngày mà sao chổi sẽ có thể quan sát được vào buổi tối. Trên thực tế, Lemmon có thể sẽ có màn trình diễn đẹp nhất trong khoảng thời gian từ ngày 22 đến ngày 28 tháng 10, ở vị trí thấp trên bầu trời phía Tây – Tây Bắc ngay sau khi hoàng hôn kết thúc. Trong khung thời gian đó, sao chổi sẽ di chuyển nhanh qua chòm sao Mục Phu và vào chòm sao Cự Xà vào ngày 24 tháng 10. Vào khoảng cuối hoàng hôn, nó sẽ ở độ cao khoảng 15° so với đường chân trời, tương đương một nắm rưỡi tay khi duỗi thẳng.
Vào tối ngày 22 tháng 10, sao chổi sẽ nằm cách ngôi sao Izar (Pulcherrima) khoảng 2° về bên trái, một ngôi sao đôi tuyệt đẹp với độ tương phản màu vàng và xanh lam thường được mô tả là vàng và xanh biển. Từ ngày 22 đến ngày 28 tháng 10, cũng là lúc mặt trăng sẽ không ảnh hưởng nhiều, chỉ ở giai đoạn trăng lưỡi liềm đầu tháng. Đây cũng sẽ là thời điểm sao chổi Lemmon được cho là sẽ tỏa sáng nhất.
Chuyên gia sao chổi Nhật Bản Seiichi Yoshida cho rằng sao chổi sẽ đạt đỉnh ở cấp độ sáng khoảng +4, nhưng chuyên gia sao chổi người Hà Lan Gideon Van Buitenen gần đây đã điều chỉnh dự báo độ sáng của mình, cho thấy sao chổi có thể sáng tới cấp độ +3.3, điều này sẽ làm cho nó rõ ràng bằng mắt thường trên bầu trời tối. “Tôi nghĩ rằng bây giờ chúng ta có thể khá tự tin rằng đây sẽ là một vật thể buổi tối rất đẹp khi nó ở thời điểm sáng nhất vào khoảng Trăng non cuối tháng 10,” James nói thêm.

Lời kết

Những người may mắn được bầu trời rất tối ngay cả chí có thể tiếp tục theo dõi chỉ bằng mắt thường cho đến cuối tuần đầu tiên của tháng 11. Tất nhiên, sao luôn có thể mờ dần đi nhanh hơn nhiều, hoặc một lúc sau đột ngột, bất ngờ cũng có thể xảy ra. Nhưng đây là những trường hợp cực đoan. Cho đến nay, sao hoàng đã hoạt động rất tốt và không có lý do gì để không tin rằng nó sẽ tiếp tục làm hài lòng các nhà quan sát ở Bắc bán cầu trong vài tuần nữa.
Một lần nữa, chúng tôi nên nhấn mạnh rằng địa điểm quan sát của bạn càng tối thì sao càng nhìn càng đẹp. Với việc làm mặt trăng gần như không bị cản trở vào tuần thứ hai và thứ ba của tháng 10, những người đi thăm sao tiềm năng có thể sẽ thành công nhất.
Chúc mọi người gặp may mắn và bầu trời quang đãng!
                                                                                                                               Theo Space.com
                                                                                                            Hội Thiên Văn Hà Nội (HAS)
                                                                                                       Dịch và biên tập: Nguyễn Mạnh

Comments

comments

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here