Tháng 11 này mang đến hàng loạt hiện tượng thiên văn đáng mong chờ, từ Siêu Trăng lớn nhất năm đến những trận mưa sao băng rực rỡ và các cặp hành tinh tỏa sáng cùng nhau. Dù bạn là người yêu bình minh hay hoàng hôn, bầu trời tháng này chắc chắn sẽ khiến bạn phải ngước nhìn.
Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về những sự kiện thiên văn nổi bật nhất trong tháng 11, kèm theo đó là cách quan sát chúng dễ dàng nhất.
Trước khi bắt đầu, bạn nên tải về một ứng dụng mô phỏng bầu trời trên điện thoại để có thể dễ dàng xác định vị trí các hành tinh theo khu vực của mình nhé 🌠
1. Cơ hội cuối cùng để quan sát sao chổi C/2025 A6 (Lemmon)
Sao chổi C/2025 A6 (Lemmon) đang mờ dần và sẽ biến mất khỏi tầm nhìn của chúng ta trên hành trình rời xa khỏi Trái Đất. Nó sẽ đạt vị trí cận nhật vào ngày 08 tháng 11 sắp tới và sau đó sẽ quay trở về khu vực xa xôi ở rìa ngoài của Hệ Mặt Trời.
Vào đầu giờ tối sau khi Mặt Trời lặn, hãy nhìn về phía Tây trong khu vực chòm sao Serpens (Cự Xà), sao chổi A6 xuất hiện với sắc xanh lục vô cùng hút mắt những cũng tương đối mờ nhạt. Một chiếc ống nhóm hoặc kính thiên văn từ những nơi có bầu trời tối, ít ô nhiễm ánh sáng sẽ giúp bạn dễ dàng tìm ra tảng băng cổ đại này hơn. Hãy nhanh chóng vi nó sẽ lặn đi ngay thôi, thời gian không còn nhiều để bạn chiêm ngưỡng kì quan chỉ xuất hiện mỗi lần trong một thiên niên kỷ.
2. Giao hội giữa Mặt Trăng và Sao Thổ – 02 tháng 11
Vào tối ngày 02 tháng 11, Trăng khuyết đầu tháng sẽ đi ngang qua Sao Thổ trong chòm sao Pisces (Song Ngư). Hiện tại, Sao Thổ vẫn đang ở gần độ sáng cực đại sau thời điểm trực đối gần đây nên bạn có thể dễ dàng quan sát cặp đôi này ngay cả từ bầu trời thành phố – một khung cảnh tuyệt đẹp cho những ai yêu thích ngắm trời đêm.
3. Bộ ba thiên thể tuyệt đẹp của vũ trụ – 04 tháng 11
Hãy nhìn về hướng Tây ngay sau khi Mặt Trời lặn vào tối ngày 04 tháng 11, bạn sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng Sao Thủy, Sao Hỏa và Antares – ngôi sao đỏ rực được mệnh danh là “trái tim của con Bọ Cạp Scorpius” – cùng tạo thành một đường thẳng tuyệt đẹp, gợi nhớ đến Vành đai của chàng thợ săn Orion. Trong cùng buổi tối đó, Sao Thủy sẽ ở pha nửa sáng (được gọi là dichotomy). Bạn sẽ cần một đường chân trời thật thoáng để có thể quan sát hiện tượng thẳng hàng hiếm thấy này trước khi bộ ba khuất dần phía dưới đường chân trời.
4. Siêu Trăng lớn nhất và sáng nhất năm nay – 05 tháng 11
Trăng Hải ly sẽ mọc lên bầu trời từ sau hoàng hôn ngày 05 tháng 11 đánh dấu lần Siêu Trăng thứ hai và cũng là lần Siêu Trăng lớn nhất trong năm 2025 này.
Siêu Trăng xuất hiện khi Mặt Trăng đạt pha đầy đủ đúng vào thời điểm nó ở gần Trái Đất nhất trên quỹ đạo (điểm cận địa). Khi đó, Mặt Trăng có thể trông lớn hơn tới 14% và sáng hơn khoảng 30% so với những làa Trăng tròn thông thường khác. Trong lần Siêu Trăng vào ngày 05 tháng 11 sắp tới, Mặt Trăng sẽ ở gần Trái Đất hơn trung bình khoảng 27.000 km – khiến nó trở thành một trong những lần Trăng tròn rực rỡ nhất năm.
5. Giao hội giữa Mặt Trăng và Sao Mộc – 10 tháng 11
Vào đêm hôm đó, Mặt Trăng sẽ xuất hiện gần Sao Mộc cùng hai ngôi sao sinh đôi Castor và Pollux trong chòm sao Gemini (Song Tử). Bộ ba này sẽ mọc lên sau nửa đêm và vẫn còn hiện rõ cho đến khi trời rạng sáng, thậm chí gần như ở ngay đỉnh đầu khi Mặt Trời sắp mọc. Đây là một khung cảnh tuyệt đẹp của bầu trời đêm mà bạn có thể chiêm ngưỡng rõ ràng qua ống nhòm, hoặc chỉ cần ngắm bằng mắt thường cũng đủ ấn tượng.
6. Sao Mộc bắt đầu chuyển động nghịch hành – 11 tháng 11
Bắt đầu từ ngày 11 tháng 11, Sao Mộc bắt đầu chuyển động nghịch, trông như đang trôi ngược về phía Tây trong chòm sao Gemini (Song Tử). Hiện tượng đảo chiều này thực chất chỉ là ảo giác quang học do chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời gây ra. Trong thời gian này, Sao Mộc vẫn sáng rõ và có thể nhìn thấy ở bầu trời phía Đông vào khoảng nửa đêm.
7. Mưa sao băng Taurids đạt cực điểm – 12 tháng 11
Mưa sao băng Northern Taurids hoạt động từ 20 tháng 10 đến 10 tháng 12 hàng năm và sẽ đạt cực đại vào ngày 12 tháng 11 sắp tới.
Dù số lượng sao băng không nhiều – chỉ khoảng 5 vệt mỗi giờ – nhưng Taurids nổi tiếng với những quả cầu lửa chậm và sáng rực. Tâm điểm của trận mưa sao băng này nằm trong chòm sao Taurus (Kim Ngưu) và bạn có thể quan sát chúng suốt cả đêm nếu trời quang đãng.
Mẹo quan sát: Bạn không cần sử dụng ống nhòm hay kính thiên văn. Hãy tìm một bầu trời tối, không có mây mù và để mắt nghỉ ngơi trong bóng tối 20 phút trước khi bắt đầu quan sát
8. Mưa sao băng Leonids đạt cực điểm – 17 tháng 11
Mưa sao băng Leonids hoạt động hàng năm từ ngày 06 đến 30 tháng 11 với cực điểm năm nay rơi vào ngày 17 – 18 tháng 11. Với tần suất vào lúc cực đại khoảng 15 vệt sao băng mỗi giờ dưới bầu trời tối, Leonids sẽ có màn trình diễn rực rỡ nhất trên bầu trời ngay trước bình minh khi tâm điểm nằm trong chòm sao Leo (Sư tử) đã mọc cao trên bầu trời hướng Đông.
Mặc dù trong hầu hết các năm, Leonids chỉ hoạt động ở mức trung bình, nhưng trận mưa sao băng này vẫn nổi tiếng hnhờ những trận “bão sao băng” trong lịch sử, khi hàng nghìn vệt sáng rực rỡ quét qua bầu trời chỉ trong một giờ.
9. Trăng mới tháng Mười âm lịch – 20 tháng 11
Mặt Trăng sẽ xuất hiện cùng phía với Mặt Trời khiến nó gần như biến mất khỏi bầu trời trong vài đêm. Đây là thời điểm lý tưởng để quan sát các thiên thể sâu và chụp ảnh thiên văn vì bầu trời sẽ tối hoàn toàn, không bị ánh Trăng sáng che lấp.
10. Sao Thiên Vương đạt vị trí trực đối – 21 tháng 11
Sao Thiên Vương sẽ đạt đến vị trí trực đối, cũng là thời điểm hành tinh này ở gần Trái Đất nhất trong năm nay vào ngày 21 tháng 11 sắp tới.
Trong đêm, Sao Thiên Vương sẽ mọc ở phía Đông ngay sau hoàng hôn và hiện rõ trong suốt cả đêm, tỏa ánh sáng mờ xanh lam trong khu vực của chòm sao Taurus (Kim Ngưu) và cụm sao Pleiades. Để quan sát được đĩa nhỏ màu xanh ngọc của hành tinh này, bạn sẽ cần sử dụng đến ống nhòm hoặc kính thiên văn.
11. Mưa sao băng α-Monocerotid đạt cực điểm – 21 tháng 11
Cũng đạt cực điểm vào ngày 21 tháng 11, mưa sao băng α-Monocerotids thường chỉ tạo ra một vài sao băng mỗi giờ, nhưng đôi khi lại bùng nổ ngoạn mục. Trong những năm hiếm hoi, tốc độ của chúng có thể vượt hơn 1.000 sao băng mỗi giờ, vì vậy rất đáng để theo dõi — đặc biệt là từ những nơi có bầu trời tối và ít ô nhiễm ánh sáng.
12. Giao hội giữa Mặt Trăng và Sao Thổ – 29 tháng 11.
Kết thúc tháng này, Trăng khuyết 09 ngày tuổi một lần nữa sẽ đi qua gần Sao Thổ trên bầu trời. Cặp đôi này sẽ tỏa sáng rực rỡ trên bầu trời ở gần ranh giới giữa hai chòm sao Pisces (Song Tử) và Aquarius (Bảo Bình).
Tháng 11 năm 2025 – Tổng quan về các hành tinh
☿ Sao Thủy
Có thể quan sát thấp ở hướng Tây khi hoàng hôn trong tuần đầu tiên của tháng 11, sau đó nhanh chóng biến mất trong ánh chói của Mặt Trời suốt phần còn lại của tháng.
♀ Sao Kim
Vẫn tỏa sáng rực rỡ với danh xưng “Sao Mai” ở phía Đông ngay trước bình minh cho đến giữa tháng 11, sau đó dần dần hạ thấp và tiến gần hơn đến Mặt Trời.
♂ Sao Hỏa
Hiện vẫn đang ẩn mình trong ánh sáng Mặt Trời nên không thể quan sát bằng mắt thường trong phần lớn tháng.
♃ Sao Mộc
Là hành tinh nổi bật nhất trên bầu trời đêm, mọc ở phía Đông trong chòm Gemini (Song Tử) và lên cao dần khi đêm dần về khuya — rất lý tưởng để quan sát qua kính thiên văn.
♄ Sao Thổ
Tỏa ánh vàng ổn định trong chòm Pisces (Song Ngư) và có thể nhìn thấy đến khoảng một giờ sáng trước khi lặn dần ở hướng Tây.
♅ Sao Thiên Vương
Nằm gần cụm sao Pleiades trong chòm Taurus (Kim Ngưu), có thể quan sát ngay sau hoàng hôn bằng ống nhòm hoặc kính thiên văn.
♆ Sao Hải Vương
Hành tinh băng giá khổng lồ này nằm gần Sao Thổ và chỉ có thể nhìn thấy bằng kính thiên văn trong điều kiện trời thật tối.
