Hãy gặp “bán vệ tinh” mới nhất của Trái Đất – 2025 PN7 vừa được phát hiện gần đây.

Bạn có nghe tin đồn gần đây rằng “NASA xác nhận Trái Đất có Mặt Trăng thứ hai” chưa? Thực ra, điều đó không hoàn toàn chính xác. Như đã được thông báo vào đầu tháng 9 năm 2025, Trái Đất hiện có một “người bạn đồng hành nhỏ bé” mang tên 2025 PN7. Đây là một bán vệ tinh (quasi-moon) sẽ chia sẻ quỹ đạo với Trái Đất trong khoảng 60 năm tới. Một bài báo mới đăng trên Research Notes of the American Astronomical Society đã xác nhận sự tồn tại của nó.

Gặp gỡ bán vệ tinh 2025 PN7

Cuối năm 2024, Trái Đất từng có một “tiểu mặt trăng” tạm thời, một tiểu hành tinh quay quanh Trái Đất trong khoảng hai tháng. Giờ đây, các nhà thiên văn đã phát hiện một “người bạn đồng hành” khác, nhưng lần này là một bán vệ tinh thực thụ.

Đài quan sát Pan-STARRS trên núi Haleakalā (Hawaii) là nơi đầu tiên phát hiện 2025 PN7 vào ngày 29 tháng 8 năm 2025. Dữ liệu cũ cho thấy vật thể này đã ở trong quỹ đạo hiện tại khoảng 60 năm, và sẽ tiếp tục đồng hành thêm 60 năm nữa trước khi lực hấp dẫn của Mặt Trời kéo nó ra khỏi trạng thái bán vệ tinh.

Tuy nhiên, 2025 PN7 không phải là bán vệ tinh đầu tiên trong Hệ Mặt Trời, cũng không phải bán vệ tinh đầu tiên của Trái Đất. Trước đây, các nhà thiên văn đã phát hiện nhiều bán vệ tinh khác của Trái Đất, như Cardea, Kamo‘oalewa, và bốn vật thể khác. Thậm chí, Trung Quốc đã phóng sứ mệnh Thiên Vấn-2 (Tianwen-2) vào năm 2025 để thu thập mẫu vật từ Kamo‘oalewa và dự kiến đưa chúng trở lại Trái Đất vào năm 2027.

Bán vệ tinh là gì?

Vậy bán vệ tinh là gì? Bán vệ tinh (quasi-moon) thực ra không quay quanh Trái Đất, mà chỉ trông có vẻ như vậy từ góc nhìn của chúng ta. Chính xác hơn, nó chia sẻ quỹ đạo với Trái Đất, nhưng không hoàn toàn trùng khớp, hoàn toàn không giống quỹ đạo của chúng ta. Vật thể này không cố định ở phía trước hoặc phía sau Trái Đất trên quỹ đạo, nên đôi khi ta có thể thấy nó ở trước, đôi khi lại ở sau.

Bán vệ tinh đầu tiên được phát hiện là 2002 VE68 (hay 524522 Zoozve), thuộc sao Kim. Bạn có thể thấy nó có quỹ đạo riêng quanh Mặt Trời, nhưng nếu quan sát từ sao Kim, nó dường như đang quay quanh hành tinh này.

Một ví dụ khác là Kamo‘oalewa (2016 HO3), cũng quay quanh Mặt Trời, nhưng từ Trái Đất, ta thấy nó giống như đang quay quanh hành tinh của chúng ta.

Thông tin thêm về 2025 PN7

Không có gì ngạc nhiên khi bán vệ tinh 2025 PN7 cực kỳ mờ nhạt, điều này khiến nó chưa từng được phát hiện cho đến nay. Độ sáng biểu kiến của nó khoảng cấp 26, vượt quá khả năng quan sát của các kính thiên văn nghiệp dư. Về kích thước, nó cũng khá nhỏ – chỉ khoảng 19 mét (62 feet) đường kính.

Khác với Kamo‘oalewa có khả năng là mảnh vỡ bị văng ra từ Mặt Trăng do va chạm, 2025 PN7 có vận tốc cho thấy nó nhiều khả năng là một tiểu hành tinh bị bắt giữ ở vành đai chính.

Theo thời gian, quỹ đạo của 2025 PN7 chuyển từ quỹ đạo móng ngựa (horseshoe orbit) sang trạng thái bán vệ tinh hiện tại, và rồi sẽ trở lại quỹ đạo móng ngựa một lần nữa. 

Vậy quỹ đạo móng ngựa là gì?

Đó là quỹ đạo quanh Mặt Trời, nhưng từ góc nhìn Trái Đất, nó có dạng hình móng ngựa. Nghĩa là theo thời gian, 2025 PN7 sẽ dường như tiến đến từ phía sau Trái Đất, sau đó chậm lại, đổi hướng, rồi tiến lên từ phía trước.

Tương lai của tiểu hành tinh này vẫn chưa rõ ràng. Nhà khoa học Alan Harris viết trên Minor Planet Mailing List rằng: “Một lần tiếp cận gần Trái Đất trong tương lai có thể khiến nó chuyển sang quỹ đạo giao cắt với sao Hỏa hoặc sao Kim.”

Tóm lại: Trái Đất vừa có một bán vệ tinh mới được phát hiện – 2025 PN7. Vật thể nhỏ này chia sẻ quỹ đạo với Trái Đất và từ góc nhìn của chúng ta, dường như đang quay quanh hành tinh của mình.

Theo Earthsky.org

Hội Thiên Văn Hà Nội (HAS)

Dịch và biên tập: Thiên Lam

Comments

comments