Sao chổi sáng nhất năm 2025 đạt vị trí cận nhật vào ngày hôm nay.

0
9
Sao chổi ATLAS có một vầng sáng và đuôi bụi ngắn hướng về phía tây nam vào ngày 15 tháng 12. Vào thời điểm đó, nó có cấp sao là 8,1 và 19° so với Mặt trời. (Nguồn: Nick James, BAA)
Sao chổi ATLAS (C/2024 G3) đang trên đường đến! Nó được phát hiện vào ngày 5 tháng 4 bởi Hệ thống cảnh báo cuối cùng về tác động của tiểu hành tinh trên Trái đất (ATLAS) khi có cấp sao là 19 và cách Trái đất 4,4 đơn vị thiên văn. Hiện nó vẫn đang chìm sâu trong ánh sáng Mặt Trời khi vừa đạt tới vị trí cận nhật vào ngày hôm nay. Hãy kiên nhẫn. Tương lai tươi sáng cho vị khách mới nhất từ ​​xa này đang ở phía trước.
Vị trí của sao chổi dọc theo quỹ đạo của nó (màu xám bên dưới mặt phẳng hoàng đạo và màu trắng bên trên) được hiển thị vào ngày 18 tháng 12. Nó tạo thành một đường cong hình kẹp tóc quanh Mặt trời tại điểm cận nhật vào ngày 13 tháng 1, trong thời gian đó nó sẽ sáng lên nhanh chóng và sau đó cũng mờ đi nhanh chóng. (Nguồn: NASA/JPL với phần bổ sung của Bob King)
Đến điểm cận nhật vào ngày 13 tháng 1, C/2024 G3 ở cách Mặt trời chỉ 13,5 triệu km, gần hơn ba lần so với khoảng cách cận nhật của Sao Thủy. Các tính toán quỹ đạo ban đầu ngụ ý rằng sao chổi này đang thực hiện chuyến viếng thăm đầu tiên từ Đám mây Oort. Thống kê cho thấy, đa số các sao chổi nhỏ từ kho chứa khổng lồ và xa xôi này có thói quen xấu là bị vỡ vụn trong quá trình tiếp cận gần Mặt Trời. Ban đầu, người ta nghĩ vật thể này là một vật thể khác, nhưng các quan sát tiếp theo đã tinh chỉnh quỹ đạo của nó và chỉ ra rằng vật thể này thực sự là một sao chổi già về mặt động lực học. Nói cách khác, đây không phải là chuyến đi đầu tiên của nó quanh Mặt trời – sứ giả băng giá này đã đi qua theo cách này khoảng 160.000 năm trước, cùng thời điểm con người bắt đầu mặc quần áo. Độ bền rõ ràng của nó báo hiệu tốt cho một chuyến đi khác.
Tất nhiên, không có gì đảm bảo. Nhưng nếu nó thực sự vượt qua, Sao chổi ATLAS có thể tăng vọt lên cấp sao -4,5 (sáng như Sao Kim) vào khoảng thời gian cận nhật, mặc dù ở độ giãn dài của Mặt trời chỉ 5°. Giống như Sao chổi Tsuchinshan-ATLAS, sự tán xạ về phía trước từ bụi trong đám mây và đuôi sẽ đóng vai trò trong việc tăng cường độ sáng của nó. Mặc dù chỉ những người quan sát và nhiếp ảnh gia lão luyện nhất mới có thể cố gắng nhìn thấy hoặc chụp ảnh nó vào thời điểm đó, nhưng hầu hết chúng ta sẽ tốt hơn (và an toàn hơn) khi theo dõi sao chổi trong các hình ảnh coronagraph của Đài quan sát Mặt trời và Nhật quyển LASCO C3 . Nó đi qua trường nhìn của coronagraph từ ngày 11 đến ngày 14 tháng 1, đảm bảo rằng tất cả chúng ta sẽ được nhìn thấy nó, ít nhất là từ xa !
ĐIỂM NỔI BẬT Ở PHÍA NAM SAU ĐIỂM CẬN NHẬT?
Trong video, Mặt trời được bao quanh bởi một luồng sáng tượng trưng cho khu vực bầu trời bị ảnh hưởng bởi chạng vạng. “Kích thước của luồng sáng là khoảng 24°, vì để nhìn thấy một sao chổi trong bầu trời tối hoàn toàn, Mặt trời phải nằm ở vị trí 18° dưới đường chân trời và sao chổi phải nằm ở vị trí ít nhất 4° trên đường chân trời”, Nicolas Lefaudeux , người đã tạo ra mô phỏng, viết. Ngoại trừ một phạm vi vĩ độ nhỏ, sao chổi sẽ không xuất hiện theo chiều thẳng đứng phía trên Mặt trời. video này bao gồm từ ngày 5 tháng 1 đến ngày 6 tháng 2. (Nguồn: Nicolas Lefaudeux)
Nếu C/2024 G3 tăng vọt lên mức tối đa – 4,5 ở điểm cận nhật, nó vẫn có thể sáng tới cấp sao bằng không với một cái đuôi đáng kể khi lần đầu tiên nhìn thấy được ở thấp trên bầu trời phía tây nam vào lúc chạng vạng vào khoảng ngày 16 tháng 1. Mặc dù độ sáng của nó giảm khoảng hai cấp từ thời điểm đó đến ngày 20 tháng 1, độ giãn dài của mặt trời tăng nhanh từ 12° đến 18° và tiếp tục mở rộng khi sao chổi di chuyển từ Capricornus vào Piscis Austrinus. Vào cuối tháng 1, nó vẫn có thể là một vật thể bằng mắt thường có cấp sao khoảng 5 với một cái đuôi mờ có thể nhìn thấy qua ống nhòm. Đối với những người quan sát ở Nam bán cầu, hình ảnh buổi tối của C/2024 G3 có thể giống với những gì người phương Bắc nhìn thấy trong quá trình di chuyển mùa thu của Sao chổi Tsuchinshan – ATLAS ngoại trừ việc nó sẽ mờ dần nhanh hơn. Điều hữu ích là phần xuất hiện đẹp nhất của nó xảy ra trong các pha suy yếu của Mặt trăng. Trăng tròn là ngày 13 tháng 1.
Sao chổi ATLAS sẽ đẹp nhất đối với những người quan sát Nam bán cầu từ ngày 19 đến 24 tháng 1 vào lúc chạng vạng giữa đến cuối buổi tối. (Nguồn: Stellarium với phần bổ sung của Bob King)
GÓC NHÌN PHÍA BẮC
Trong khi góc độ quan sát của những người quan sát ở Nam Bán Cầu khá tốt, việc nhìn thấy sao chổi sẽ đặt ra một thách thức đối với những người ở nửa bên kia của địa cầu. Sao chổi C/2024 G3 hướng về phía Nam sau điểm cận nhật, vì vậy thay vì bay lên cao hơn trên bầu trời buổi tối, nó nhanh chóng chìm xuống thấp hơn. Từ vĩ độ 40° Bắc, sao chổi ATLAS phải vật lộn để đạt đến độ cao 2° vào cuối hoàng hôn dân sự, khi Mặt trời nằm ở độ cao 6° dưới đường chân trời. Nơi tôi sống ở vĩ độ 47° Bắc, tôi không mong đợi nhìn thấy nó chút nào.
Đó là một viễn cảnh kém thuận lợi hơn nhiều so với Sao chổi Tsuchinshan – ATLAS, xuất hiện vào lúc chạng vạng ngày 11 tháng 10 với cường độ khoảng 0, ở độ cao 6° nửa giờ sau khi mặt trời lặn (kết thúc chập tối dân sự). Tôi đã nhìn thấy nó trong ống ngắm máy ảnh vào buổi tối hôm đó, nhưng hầu như không thể phát hiện được bằng mắt thường. Các điều kiện nhanh chóng được cải thiện sau đó một phần là do sao chổi di chuyển về phía Bắc.
Video này cho thấy chuyển động của sao chổi vào giữa tháng 1, khoảng 30 phút sau khi mặt trời lặn từ vĩ độ 40° bắc. Sao chổi bám sát đường chân trời ngay khi nó xuất hiện từ cận điểm và sẽ trở thành mục tiêu khó khăn. Đuôi sao chổi sẽ hướng về phía trên bên trái (phía đông). (Nguồn: Stellarium với các phần bổ sung của Bob King)
Tình hình quan sát có phần thuận lợi hơn đối với vùng cực nam Hoa Kỳ, nhưng trừ khi có một vụ bùng nổ hoặc tan vỡ ngoạn mục, rất ít người sẽ nhìn thấy nó. Điều đó nói rằng, nó có khả năng trở thành sao chổi sáng nhất năm 2025, một năm mà không có sao chổi nào được dự đoán sẽ xuất hiện trên bầu trời bằng mắt thường. Nhưng một lần nữa, ai biết điều gì có thể đang hướng đến chúng ta.
Theo Sky & Telescope
Hội Thiên Văn Hà Nội (HAS)
Dịch và biên tập: Nguyễn Mạnh

Comments

comments

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here