Năm nay, vào ngày Đông Chí, chúng ta sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng khoảnh khắc giao hội đáng giá sau gần 800 năm, để không bỏ lỡ sự kiện này, hãy tham khảo bài viết dưới đây nhé!
Giao hội là gì?
Các nhà thiên văn học sử dụng từ “giao hội” (conjunction) để mô tả sự gặp mặt của các hành tinh và các thiên thể khác trên thiên cầu. Trong đó, thuật ngữ “đại giao hội” (great conjunction) được dùng để chỉ cuộc hội ngộ giữa hai hành tinh lớn nhất trong hệ mặt trời – Sao Mộc và Sao Thổ. Ngày 21 tháng 12 này, đại giao hội của Sao Mộc và Sao Thổ sẽ diễn ra. Đây chắc chắn sẽ là sự kiện nổi bật trên bầu trời phía Tây sau hoàng hôn. Vào ngày 21 tháng 12, cặp đôi này sẽ chỉ cách nhau 0,1 độ và một vài người cho rằng chúng trông giống một ngôi sao bị kéo dãn trên bầu trời.
Lịch sử đại giao hội giữa Sao Mộc và Sao Thổ
Giao hội giữa Sao Mộc và Sao Thổ xảy ra mỗi 20 năm một lần, lần gần đây nhất là năm 2000. Nhưng không phải tất cả những lần giao hội này đều diễn ra như nhau. Đại giao hội năm 2020, hai hành tinh khổng lồ này sẽ tiến lại gần nhau nhất kể từ năm 1623 và gần nhất có thể quan sát được vào năm 1226. Đại giao hội giữa Sao Mộc và Sao Thổ sẽ không diễn ra một lần nào nữa cho đến ngày 15 tháng 3 năm 2080.
Tại sao cứ sau 20 năm, giao hội giữa Sao Mộc và Sao Thổ lại xảy ra?
Sao Thổ và sao Mộc đều chuyển động khá chậm và mất rất nhiều năm để có thể đi hết một vòng quanh Mặt Trời: sao Thổ mất 12 năm còn sao Mộc mất tới gần 30 năm. Như vậy có nghĩa là, mỗi năm Sao Thổ sẽ chỉ hoàn thành 12 độ trong quỹ đạo quay của nó quanh mặt trời, trong khi đó sao Mộc sẽ hoàn thành 30 độ. Vì thế, mỗi năm sao Thổ sẽ cách sao Mộc khoảng 18 độ (30 – 12 = 18 độ). Cho nên, cứ sau 20 năm, 2 hành tinh này sẽ cách nhau đúng 360 độ (18 x 20 = 360 độ), có nghĩa là khi quan sát trên bầu trời, chúng ta sẽ thấy chúng giao nhau.
Đại giao hội năm 2020
Trong năm nay, kể từ tháng 11, Sao Thổ và Sao Mộc ngày càng một tiến lại gần nhau hơn và sáng rõ trên nền trời đêm, chúng chỉ cách nhau 3 độ. Sao Mộc sẽ nhanh chóng đuổi kịp sao Thổ và chúng ta sẽ được chiêm ngưỡng khoảnh khắc đại giao hội tuyệt vời. Sự kiện này sẽ diễn ra vào ngày 21 tháng 12 năm 2020. Thật tình cờ khi sự kiện này trùng với Đông chí. Đây là lần đầu tiên sao Thổ và Mộc giao hội kể từ năm 2000. Tuy nhiên lần giao hội này rất đặc biệt bởi Sao Thổ và Sao Mộc sẽ chỉ cách nhau 0,1 độ mà thôi. Lần cuối cùng sao Thổ và sao Mộc gần nhau đến như vậy là gần 800 năm trước.
Sao Thổ là hành tinh thứ 6 tính từ Mặt Trời và là hành tinh lớn thú 2 trong hệ mặt trời. Sao Mộc sáng hơn bất cứ ngôi sao nào trên bầu trời, còn sao Thổ lại phát sáng với ánh vàng rất đặc trưng. Cả 2 hành tinh này đều có thể quan sát bằng mắt thường. Mặc dù hai hành tinh sẽ xuất hiện gần nhau đến ngoạn mục trên bầu trời, nhưng trên thực tế Sao Mộc và Sao Thổ cách nhau hơn 700,000km.
Quan sát đại giao hội Mộc – Thổ như thế nào?
Theo NASA, để có thể quan sát sự kiện này, bạn hãy hướng tầm nhìn về phía Tây Nam một giờ sau khi hoàng hôn. Nếu bị lỡ cơ hội chiêm ngưỡng lần này, thì bạn sẽ phải chờ tới năm 2080 để có thể quan sát một cuộc đại giao hội với 2 hành tinh gần nhau đến vậy.
Sao Mộc sáng hơn bất cứ ngôi sao nào trên bầu trời. Dù độ sáng kém Sao Mộc, nhưng Sao Thổ tỏa sáng như những ngôi sao nổi bật nhất với ánh vàng đặc trưng. Vào thời điểm này, Sao Thổ sẽ ở phía Đông so với Sao Mộc trên bầu trời, cả hai rất dễ nhận biết bởi độ sáng và sự gần nhau rõ ràng của chúng.
Thêm vào đó, Trăng non đầu tháng cũng sẽ xuất hiện ở phía Tây cùng với hai hành tinh, tạo nên một khoảnh khắc xinh đẹp tô điểm thêm cho bầu trời mùa đông.
Hội thiên văn nghiệp dư Hà Nội (HAS)
Người dịch: Huế Lê (nhóm dịch HAS)
Dịch từ Earth Sky
