Quan sát sáu hành tinh xếp thẳng hàng trên bầu trời tháng 06 sắp tới

0
97
Sáu hành tinh xếp thẳng hàng với nhau trên bầu trời tháng 06 sắp tới. Nguồn ảnh: Bob King
Nếu bạn xoay Hệ Mặt Trời của chúng ta sang một bên và nhìn từ cạnh của nó, bạn sẽ nhận thấy rằng, tất cả các hành tinh đều quay quanh Mặt Trời gần như trong cùng một mặt phẳng. Đó là mặt phẳng hoàng đạo và được xác định là mặt phẳng quỹ đạo của Trái Đất quanh ngôi sao của chúng ta. Vì vậy, quỹ đạo của Trái Đất nghiêng 0° so với mặt phẳng hoàng đạo. Tất cả các hành tinh khác đều có quỹ đạo nghiêng một chút so với mặt phẳng này nhưng không nhiều, trong đó quỹ đạo của Sao Thủy có độ nghiêng lớn nhất là khoảng 7°
Khi nhìn lên bầu trời từ Trái Đất, chúng ta thấy rằng, tất cả các hành tinh, Mặt Trời và hầu hết thời gian của Mặt Trăng đều nằm dọc theo đường hoàng đạo. Và khi một vị trí tình cờ có thể nhìn thấy nhiều hành tinh đồng thời trên bầu trời cùng một lúc, chúng đều có xu hướng nằm dọc theo đường hoàng đạo và dường như sẽ thẳng hàng tương đối với nhau. Hình dạng sẽ không phải lúc nào cũng hoàn hảo vì quỹ đạo của mỗi hành tinh có độ nghiêng nhỏ, nhưng đây luôn là một cảnh tượng tuyệt đẹp để chiêm ngưỡng
Bạn có thể nhận thấy Sao Hỏa và Sao Thổ ở phía đông trước bình minh trong tháng này. Hành tinh Đỏ hiện đang ở trong khu vực của chòm sao Cetus (Kình Ngư) và sẽ di chuyển qua chòm sao Pisces (Song Ngư) trong vài ngày nữa. Sao Thổ trôi nổi trong khu vực của chòm sao Aquarius (Bảo Bình), gần ngôi sao φ Aquarii có độ sáng biểu kiến khoảng 4,2
Hành tinh băng giá khổng lồ xa xôi Sao Hải Vương quá mờ để có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Tuy nhiên, một chiếc kính thiên văn đủ lớn sẽ giúp bạn tìm thấy nó đang ẩn mình ở giữa Sao Hỏa và Sao Thổ trong chòm sao Pisces (Song Ngư). Cũng tại chòm sao này, Sao Thủy xuất hiện trên bầu trời trước khi Mặt Trời mọc khoảng 50 phút
Sao Kim đang tiến dần đến vị trí giao hội ngoài khiến hành tinh này trở nên vô hình trong tháng này và tháng tới. Nhưng Sao Mộc và Sao Thiên Vương, hai thế giới hiện đang giấu mình phía sau ánh sáng chói chang của Mặt Trời sẽ sớm xuất hiện trở lại trên bầu trời trước bình minh vào đầu tháng tới
Nhìn về phía đông khoảng 20 phút trước khi Mặt Trời mọc vào ngày 04 tháng 06 để quan sát các hành tinh xếp ngay ngắn trên bầu trời
Nhìn về phía đông khoảng 20 phút trước khi Mặt Trời mọc vào ngày 04 tháng 06 để quan sát các hành tinh xếp ngay ngắn trên bầu trời. Nguồn ảnh: Stellarium
Hãy tua nhanh đến đầu tháng Sáu. Bắt đầu từ ngày 04 tháng 06, Sao Mộc và Sao Thiên vương sẽ gia nhập vào màn trình diễn và cùng với các hành tinh khác trên bầu trời tạo thành một đường thẳng kéo dài từ Sao Mộc ở sát đường chân trời hướng đông lên đến Sao Thủy, Sao Thiên Vương, Sao Hỏa, Sao Hải Vương và kết thúc ở Sao Thổ đang nằm cao phía trên bầu trời hướng tây. Khoảng 20 phút trước khi Mặt Trời mọc, tất cả sáu hành tinh đã xuất hiện, mặc dù Sao Thiên Vương (độ sáng biểu kiến là 5,9) và Sao Hải Vương (độ sáng biểu kiến là 7,8) sẽ không thể quan sát bằng mắt thường mà cần đến sự hỗ trợ của một chiếc ống nhòm hay kính thiên văn. Các hành tinh còn lại là Sao Mộc (độ sáng biểu kiến là – 2), Sao Thủy (độ sáng biểu kiến là – 1), Sao Hỏa (độ sáng biểu kiến là 1) và Sao Thổ (độ sáng biểu kiến là 1) đều nổi bật ngay cả khi quan sát bằng mắt thường trên một đường thẳng kéo dài khoảng 73° trên bầu trời
Hơn nữa, Mặt Trăng lưỡi liềm mỏng manh cuối tháng cũng sẽ tham gia vào màn trình diễn. Vệ tinh này cũng sẽ không thẳng hàng hoàn toàn do quỹ đạo của nó nghiêng khoảng 5° so với mặt phẳng hoàng đạo
Bầu trời buổi sáng hướng Đông vào ngày 05 tháng 06
Đến ngày 05 tháng 06, Sao Thủy sẽ thay thế Sao Mộc và trở thành điểm cực đông trên đường thẳng nối các hành tinh. Nguồn ảnh: Stellarium
Đến ngày 05 tháng 06, Sao Thủy sẽ đổi chỗ cho Sao Mộc, thay thế hành tinh khí khổng lồ này trở thành điểm cực đông trên đường thẳng dài nối các hành tinh. Trước đó, khoảng tối ngày 04 tháng 06, hai hành tinh này tiến đến vị trí giao hội khi chỉ cách nhau 7’40”, tuy nhiên, lúc này chúng đang nằm dưới đường chân trời và không thể nhìn thấy. Cùng trên bầu trời buổi sáng ngày 05, Trăng tàn cuối tháng khi đó cũng được tìm thấy nằm ngay cạnh Sao Thiên Vương
Cuối tháng, Mặt Trăng sẽ trở lại bầu trời buổi sáng. Lúc này, Sao Mộc mọc sớm hơn và đứng ngay phía trên ngôi sao khổng lồ cam Aldebaran. Nguồn ảnh: Stellarium
Khi tháng 06 dần trôi qua, Sao Thủy sẽ nhanh chóng biến mất khỏi tầm nhìn của chúng ta khi nó đi sát Mặt Trời hơn. Lúc này, chỉ còn năm hành tinh tỏa sáng trên bầu trời trước bình minh. Chúng vẫn tiếp tục ở đó tạo thành một đường thẳng đẹp, kéo dài dần 80° từ Sao Mộc đến Sao Thổ (với Sao Thiên Vương, Sao Hỏa và Sao Hải Vương nằm ở giữa). Và trong những ngày cuối tháng, sự trở lại của Mặt Trăng cũng khiến màn trình diễn trở nên thú vị hơn
Việc các hành tinh xếp thẳng hàng với nhau như vậy không phải là một sự kiện quá hiếm gặp nhưng chúng luôn thu hút người nhìn bởi vẻ đẹp riêng mà mỗi hành tinh mang lại. Thật đáng để dành ra chút thời gian, dậy thật sớm, đi ra ngoài và tận hưởng cái nhìn bao quát về Hệ Mặt Trời từ chính sân nhà của bạn
(Theo Astronomy)
Hội Thiên văn Hà Nội (HAS)
Dịch và biên tập: Phan Quân

Comments

comments

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here