ISS (International Space Station) là một thành tựu kỹ thuật của con người và là một trong những vệ tinh được yêu thích duy nhất của những người quan sát bầu trời.
Rất nhiều thứ thay đổi trên bầu trời đêm. Các ngôi sao mọc và lặn trong đêm; các chòm sao đến và đi khi trải qua các mùa; các hành tinh chạy dọc theo đường hoàng đạo, và những ngôi sao băng vụt qua bầu trời. Đôi khi, “màn trình diễn” cực quang huyền thoại vẽ nên bầu trời phía bắc một bức tranh lộng lẫy. Nhưng tất cả những điều này chỉ thỉnh thoảng xảy ra. Bạn không thể đảm bảo sẽ nhìn thấy tất cả trong mỗi đêm.
Tuy nhiên, có một thứ bạn có thể đảm bảo sẽ nhìn thấy chuyển động trên bầu trời mỗi đêm, bất kể bạn sống ở đâu trên hành tinh: vệ tinh.
Bầu trời của chúng ta đầy vệ tinh.
Nhiều năm sau khi Sputnik được phóng vào năm 1957, có hàng nghìn vệ tinh quay quanh Trái đất. Chúng đã trở thành một phần thiết yếu trong cơ sở hạ tầng của chúng ta. Mỗi phút mỗi ngày, các vệ tinh đang chụp ảnh thời tiết, truyền tín hiệu TV và radio, theo dõi khí hậu và kết nối mọi người trên khắp thế giới. Chúng điều khiển ô tô, hướng dẫn máy bay và tàu thủy của chúng ta, giúp người dùng kết nối Internet tốc độ cao dù ở bất cứ đâu.
Trong những năm gần đây, số lượng vệ tinh quay quanh Trái đất đã tăng vọt, đặc biệt khi SpaceX theo đuổi sứ mệnh lấp đầy quỹ đạo Trái đất bằng các vệ tinh Starlink Wi-Fi của mình khi phóng khoảng 50 vệ tinh cùng một lúc. Nhưng các nhà thiên văn nghiệp dư và chuyên nghiệp đều quan ngại sâu sắc về tác động của chúng đối với bầu trời đêm và nghiên cứu thiên văn.
Có một vệ tinh mà có lẽ những người quan sát bầu trời đêm rất thích thú. Một số thậm chí còn cố gắng hết sức để xem nó: Trạm vũ trụ quốc tế (ISS) .

CÁCH QUAN SÁT ISS

Nhờ có Sputnik trong những ngày tiên phong, chúng ta cũng có thể nhìn thấy ISS trên bầu trời đêm của mình. “Quan sát ISS” hiện là trò tiêu khiển yêu thích của nhiều người quan sát bầu trời, những người mong muốn được nhìn thấy nó lặng lẽ di chuyển trên bầu trời vào những đêm quang đãng.
ISS về cơ bản trông giống như một điểm sáng giống như một ngôi sao di chuyển trên bầu trời từ tây sang đông. Tuy nhiên, không phải mọi địa điểm đều có thể nhìn thấy nó mỗi đêm. Đôi khi nó có thể được nhìn thấy trong vài giờ trước khi mặt trời mọc, đôi khi là lúc sau khi mặt trời lặn. Không giống như máy bay, ISS không nhấp nháy mà thay vào đó tỏa sáng bằng ánh sáng ổn định.
ISS ấn tượng trong bất kỳ chuyến đi nào tùy thuộc vào vị trí của nó trong quỹ đạo và vị trí của bạn khi nhìn lên nó. Đôi khi vệt của nó đưa nó lên rất cao trên bầu trời, thậm chí trên đầu, trong khi những lúc khác nó lại thấp hơn rất nhiều. Độ cao của nó càng cao, ISS sẽ xuất hiện càng sáng. Ở thời điểm sáng nhất, ISS gần như có thể cạnh tranh với sao Kim ở thời điểm tốt nhất và là một cảnh tượng thực sự ấn tượng khi nó bay vòng quanh bầu trời.
Bạn có muốn biết khi nào ISS sẽ bay qua bầu trời của bạn? Hiện có rất nhiều trang web, khi bạn đã nhập vị trí của mình, sẽ tạo ra một bảng thông tin có độ chính xác cao cho bạn biết thời gian, địa điểm và độ sáng của ISS sẽ xuất hiện. Nếu bạn có bất kỳ ứng dụng thiên văn nào trên điện thoại hoặc máy tính bảng của mình, chúng cũng sẽ cho bạn biết khi nào ISS sẽ ở trên bầu trời của bạn; một số thậm chí có thể được đặt để phát ra âm thanh báo động khi nó xuất hiện. Ngoài ra còn có các ứng dụng chuyên dụng dự đoán thời điểm các vệ tinh, bao gồm cả ISS, sẽ xuất hiện trên bầu trời từ vị trí của bạn.
Với thiết bị theo dõi phù hợp ở tốc độ phù hợp, bạn thậm chí có thể chụp ảnh ISS từ mặt đất. Bức ảnh đặc biệt này được chụp từ Hà Lan vào năm 2009. Nguồn: Ralf Vandebergh

CÁC BƯỚC ĐỂ QUAN SÁT ISS

Trước tiên, hãy kiểm tra một trong những trang web hoặc ứng dụng đó để xem liệu ISS có hiển thị hay không – bạn có thể phải đợi vài ngày cho đến khi nó xuất hiện.
Tiếp theo, hãy chọn địa điểm quan sát của bạn một cách cẩn thận, điều kiện cần là một bầu trời đêm quang đãng, ít vật cản, tránh bị che khuất bởi các đặc điểm trên đường chân trời.
Có mặt tại địa điểm quan sát của bạn khoảng 10 hoặc thậm chí 15 phút trước khi đường chuyền ISS bắt đầu. Sau đó, hãy tìm “ngôi sao” mọc ở phía Tây vào thời điểm dự đoán. Nếu nó tỏa sáng với ánh sáng ổn định thì đó là ISS. Lúc đầu, nó trông không đặc biệt sáng, nhưng nó sẽ sáng hơn khi tăng chiều cao. Sau đó, chỉ cần đi theo ISS trên bầu trời, tận hưởng cảnh nó bay qua các chòm sao, vượt qua các ngôi sao và hành tinh trên đường đi.
Nếu bạn có sẵn một cặp ống nhòm, hãy chắc chắn đưa chúng về phía ISS. Chúng sẽ tăng cường màu sắc và độ sáng hơn rất nhiều. Nhưng ngay cả khi bạn không có, hãy tận hưởng việc xem nó bằng mắt thường. Đó vẫn là một cảnh tượng ly kỳ.
Cuối cùng, ISS sẽ mờ dần khi nó di chuyển ra khỏi ánh sáng mặt trời trực tiếp và đi vào vùng bóng tối của Trái đất, thực tế là sẽ đi vào nhật thực. Đôi khi nó mờ dần. Nhưng cuối cùng nó sẽ biến mất, nhường lại bầu trời đêm cho các vì sao một lần nữa.
Và đó là cách bạn nhìn thấy ISS. Vấn đề chỉ là nhìn vào đúng thời điểm và đúng nơi.
Một điều cuối cùng. Khi bạn đang quan sát ISS đi qua, hãy vẫy tay chào nó. Bạn không bao giờ biết được, phi hành đoàn có thể đang nhìn xuống bạn cũng như bạn đang nhìn thấy họ!
Bạn đọc có thể tham khảo lịch ISS 2023 tại đây.
Hội Thiên văn Hà Nội (HAS)
Biên tập: Minh Xuân

Comments

comments

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here