Bài viết này tìm hiểu khi nào mưa sao băng sẽ xuất hiện và cách chúng ta nhìn thấy chúng.
Trong số tất cả các sự kiện thiên văn có thể nhìn thấy trên bầu trời đêm, mưa sao băng là một trong những sự kiện thú vị nhất. Đứng dưới bầu trời lấp lánh vào đêm khuya khi phần còn lại của thế giới đang say ngủ, ngắm nhìn những ngôi sao băng lướt qua bầu trời là một trong những trải nghiệm tuyệt vời nhất trong quan sát thiên văn.
Thật không may, mưa sao băng cũng là một trong những sự kiện thiên thể được thổi phồng quá mức.
Đáng buồn thay, ngày nay hầu hết các câu chuyện thiên văn đều bị phóng đại trên mạng xã hội và các trang tin tức trực tuyến đến mức đôi khi lố bịch. Kiểu như mọi sao chổi có thể đạt tới độ sáng bằng mắt thường sẽ “thắp sáng bầu trời!”; hay mỗi trận mưa sao băng, ngay cả những trận nhỏ nhất, sẽ tạo ra một “màn trình diễn ngoạn mục của những ngôi sao băng!”…
Sự thật thường kém thú vị hơn nhiều, nhưng một trận mưa sao băng vẫn có thể là một sự kiện đầy cảm hứng. Vậy nếu không phải là “một dòng sông đầy sao rực lửa”, bạn sẽ thấy gì trong một trận mưa sao băng? Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn những điều cơ bản.
Mưa sao băng là gì?
Vào bất kỳ đêm đầy sao nào, bạn có thể mong đợi được nhìn thấy ít nhất một vài ngôi sao băng vụt qua bầu trời một cách tình cờ. Chúng xuất hiện mà không báo trước, ở bất kỳ nơi nào trên bầu trời, vì vậy bạn sẽ chỉ nhìn thấy chúng nếu bạn tình cờ nhìn đúng hướng vào đúng thời điểm. Vệt mà bạn nhìn thấy là một mảnh đá hoặc kim loại nhỏ – hầu hết chỉ có kích thước bằng hạt cát – bốc cháy khi gặp bầu khí quyển Trái đất. Những thiên thạch nhỏ này rải rác khắp Hệ mặt trời.
Nhưng vào những thời điểm nhất định trong năm, chúng ta có thể ra ngoài và đảm bảo sẽ nhìn thấy nhiều sao băng hơn bình thường, vì một trận mưa sao băng đang diễn ra. Mưa sao băng xảy ra khi các mảnh vụn của sao chổi để lại nằm thành những đám cắt qua quỹ đạo Trái Đất. Mỗi lần đi qua khu vực quỹ đạo của Trái Đất, một phần thân của sao chổi bị vỡ ra và để lại một dải dài chứa rất nhiều thiên thạch nhỏ.
Chúng ta có thường xuyên nhìn thấy mưa sao băng không?
Có khoảng chục trận mưa sao băng lớn mỗi năm và cũng có rất nhiều trận mưa sao băng nhỏ. Chúng là những sự kiện thường niên mà các nhà thiên văn mong đợi giống như cách trẻ em mong chờ ngày sinh nhật và ngày nghỉ học. Chúng ta biết chính xác khi nào chúng sẽ xảy ra vì chúng ta biết khi nào Trái đất sẽ đi qua những dòng vật chất bụi bặm đó khi quay quanh Mặt trời.
Tại sao lại có những cái tên như vậy?
Mưa sao băng được đặt tên theo chòm sao mà các vệt sao băng đều xuất phát từ một điểm trên bầu trời thuộc về chòm sao này. Khi Trái đất đi qua một luồng bụi không gian và các hạt của nó bốc cháy, chúng xuất hiện, bắn ra từ một vùng nhỏ trên bầu trời trong một chòm sao – một điểm mà các nhà thiên văn học gọi là “bức xạ”. Vì vậy, trận mưa sao băng phổ biến nhất trong năm, trận mưa sao băng Perseid mùa hè, đặt theo tên của chòm sao Perseus, để tưởng nhớ người anh hùng thần thoại Hy Lạp đã tiêu diệt quái vật, giống như Leonids tháng 11 được đặt theo tên của chòm sao Leo (Sư Tử),…
Mưa sao băng đẹp nhất trong năm là khi nào?
Một số trận mưa sao băng hoạt động mạnh hơn nhiều so với những trận mưa khác vì chúng được tạo ra khi chạm trán với những dòng bụi không gian dày đặc hơn. Những trận mưa sao băng đẹp nhất là những trận có tốc độ theo giờ cao nhất – số lượng sao băng mà người quan sát có thể mong đợi nhìn thấy mỗi giờ ở đỉnh điểm. Vì vậy, theo thống kê, những cơn mưa sao băng với mức độ dày đặc nhất là:
-
Quadrantids (tháng 1)
-
Perseids (tháng 8)
-
Orionids (tháng 10)
-
Geminids (tháng 12)
