Hệ Mặt Trời hóa ra di chuyển nhanh hơn nhiều so với các mô hình vũ trụ học dự đoán. Trước đây, người ta cho rằng Hệ Mặt Trời đang lao đi trong không gian với tốc độ khoảng 828.000 km/h khi nó quay quanh tâm Dải Ngân Hà. Nhưng một nghiên cứu mới từ Đại học Bielefeld (Đức) cho thấy Hệ Mặt Trời thực sự đang di chuyển nhanh hơn gấp hơn ba lần con số đó. Phát hiện này được công bố vào ngày 13 tháng 11 và thách thức mô hình chuẩn của ngành vũ trụ học.
Làm sao Hệ Mặt Trời lại có thể thách thức một mô hình vũ trụ học? Tốc độ quay của Hệ Mặt Trời quanh tâm Ngân Hà liên quan trực tiếp đến tốc độ quay tổng thể của toàn bộ thiên hà. Nếu Ngân Hà quay nhanh hơn dự đoán, thì có khả năng các thiên hà khác cũng vậy. Tác giả chính của nghiên cứu, Lukas Böhme, xác nhận:
Phân tích của chúng tôi cho thấy Hệ Mặt Trời đang di chuyển nhanh hơn hơn ba lần so với dự đoán từ các mô hình hiện tại. Kết quả này mâu thuẫn rõ ràng với kỳ vọng dựa trên vũ trụ học chuẩn và buộc chúng ta phải xem xét lại những giả định trước đây.
Nghiên cứu đã được bình duyệt và công bố trên tạp chí Physical Review Letters ngày 10 tháng 11 năm 2025.
1. Làm sao các nhà thiên văn lại đo được tốc độ của Hệ Mặt Trời?
Để biết Hệ Mặt Trời di chuyển nhanh thế nào, các nhà thiên văn phải nhìn ra ngoài Dải Ngân Hà. Trong nghiên cứu này, họ tập trung vào các thiên hà vô tuyến – những thiên hà phát tín hiệu mạnh ở bước sóng vô tuyến. Sóng vô tuyến có thể xuyên qua bụi vũ trụ, nơi ánh sáng nhìn thấy bị che khuất.
Khi Hệ Mặt Trời chuyển động trong không gian, chúng ta nhìn thấy nhiều thiên hà vô tuyến hơn ở phía trước hướng chuyển động. Các nhà nghiên cứu gọi hiện tượng này là “gió ngược” (headwind):
Khi Hệ Mặt Trời chuyển động trong vũ trụ, nó tạo ra một kiểu ‘gió ngược’ tinh vi: số thiên hà vô tuyến xuất hiện trong hướng chuyển động nhiều hơn. Sự khác biệt này cực kỳ nhỏ và chỉ có thể nhận ra bằng các phép đo siêu nhạy.
Hãy tưởng tượng như bạn đang ngồi trên xe hơi: bạn không thể biết xe di chuyển nhanh thế nào bằng cách nhìn vào bên trong xe, mà phải nhìn ra bên ngoài. Khi xe lao về phía trước, mưa hắt vào kính chắn gió nhiều hơn phía sau. Tương tự, lượng “thiên hà vô tuyến” cũng sẽ xuất hiện nhiều hơn theo hướng Hệ Mặt Trời đang di chuyển.
Để thực hiện đo đạc, các nhà khoa học sử dụng dữ liệu từ hai đài quan sát vô tuyến và mạng kính thiên văn LOFAR trải khắp châu Âu. Với những dữ liệu này, họ đã lập nên bản thống kê chính xác đầu tiên về số lượng và phân bố của các thiên hà vô tuyến.
2. Họ đã tìm thấy điều gì?
Kết quả cho thấy phân bố các thiên hà vô tuyến không đều theo kỳ vọng. Mức độ sai lệch vượt quá 5 sigma – nghĩa là độ tin cậy rất cao, gần như chắc chắn không phải do ngẫu nhiên. Sự không đồng đều này mạnh hơn 3,7 lần so với dự đoán của mô hình vũ trụ học chuẩn.
